Οι mirrorless μηχανές ξεκίνησαν να είναι δημοφιλείς από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, προσφέροντας πιο ελαφριά και ευέλικτα σώματα συγκριτικά με τις DSLR. Ένα από τα πρώτα προβλήματα που αντιμετώπισαν ήταν η ταχύτητα στην αυτόματη εστίαση. Σε αντίθεση με τις DSLR που χρησιμοποιούσαν phase detection μέσω καθρέπτη, οι mirrorless μηχανές είχαν αρχικά τεχνολογία contrast detection, που αν και αξιόπιστο, ήταν αρκετά πιο αργό. Σήμερα, με την ενσωμάτωση του Phase Detection AF, οι mirrorless έχουν βελτιώσει σημαντικά τις επιδόσεις του στην αυτόματη εστίαση, ξεπερνώντας πλέον τις DSLR σε γενικές γραμμές.
Πως λειτουργεί η κάθε τεχνολογία;
Οι βασικές τεχνολογίες AF περιλαμβάνουν το Phase Detection AF και το Contrast Detection AF, ενώ πολλές κάμερες σήμερα χρησιμοποιούν υβριδικά συστήματα που συνδυάζουν και τις δύο τεχνολογίες για τη βέλτιστη απόδοση.
Phase Detection AF: Το Phase Detection AF βασίζεται στην ανίχνευση της διαφοράς φάσης του φωτός μέσω του φακού. Αποτελείται από ειδικά pixels μέσα στον αισθητήρα, τα οποία χρησιμεύουν στο να ανιχνεύουν τη διαφορά φάσης και να υπολογίσουν γρήγορα το σημείο εστίασης. Η τεχνολογία αυτή είναι ιδανική για παρακολούθηση γρήγορων αντικειμένων και προσφέρει υψηλή ταχύτητα και ακρίβεια. Ωστόσο στο παρελθόν, ιδιαίτερα σε πρωτοεμφανιζόμενα μοντέλα με PDAF, αναφέρθηκαν παράπονα από όρισμένους φωτογράφους για φαινόμενα “PDAF striping”.
Contrast Detection AF: Το Contrast Detection AF χρησιμοποιεί την αντίθεση μεταξύ των pixel στον αισθητήρα για να εντοπίσει το σημείο εστίασης. Προσαρμόζει συνεχώς την εστίαση μέχρι η αντίθεση να φτάσει στο μέγιστο, που αντιστοιχεί σε εστιασμένη εικόνα. Παρόλο που είναι εγγενώς απαλλαγμένο από artifacts τύπου “PDAF Stripping”, η ταχύτητά του είναι εμφανώς χαμηλότερη από αυτή του phase detection, ειδικά σε χαμηλό φωτισμό.
Οι προτιμήσεις των εταιρειών σε τεχνολογίες εστίασης
- Phase Detection AF: Το προτιμούν εδώ και πολλά χρόνια εταιρείες όπως η Sony και η Canon, οι οποίες έχουν εξελίξει τη συγκεκριμένη τεχνολογία για υψηλή ταχύτητα και ακρίβεια στις επαγγελματικές τους mirrorless κάμερες (π.χ. Sony A1, Canon R5). Το ίδιο και η Nikon, που επίσης ενσωματώνει phase detection AF στις κάμερες της, όπως η Z9, προσφέροντας κορυφαία εστίαση για φωτογραφία δράσης και βίντεο. Οι κάμερες Fujifilm επίσης, με την τεχνολογία X-Trans CMOS αισθητήρα ενσωματώνουν phase detection για έμφαση στην ταχύτητα.
- Contrast Detection AF: Η Panasonic αρχικά χρησιμοποιούσε μόνο contrast detection σε συνδυασμό με την τεχνολογία Depth from Defocus (DFD) για τα μοντέλα της, αλλά πλέον έχει υιοθετήσει και εκείνη το phase detection (όπως η Lumix S5II). Η Blackmagic Design επικεντρώνεται επίσης στο contrast detection, καθώς δίνει έμφαση στην ποιότητα εικόνας και όχι στην ταχύτητα του AF. Οι OM Systems (πρώην Olympus) συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το contrast detection σε πολλές από τις mirrorless κάμερές τους.
RED και ARRI Alexa: Οι δύο αυτές εταιρείες ασχολούνται με τον κινηματογράφο κυρίως. Συνιστούν περισσότερο τη χειροκίνητη εστίαση ως την πιο σωστή μέθοδο για το σινεμά. Οι RED κάμερες διαθέτουν περιορισμένες λειτουργίες αυτόματης εστίασης, βασισμένες κυρίως στο contrast detection για συγκεκριμένες εφαρμογές, ενώ οι ARRI Alexa είναι κάμερες αποκλειστικά για επαγγελματίες και βασίζονται πρωτίστως στη χειροκίνητη εστίαση για αισθητικά καλύτερο αποτέλεσμα, υποστηριζόμενη από προηγμένα βοηθήματα εστίασης.
Οι όροι “PDAF striping” και “PDAF banding” περιγράφουν μια τεχνική ατέλεια (artifact) που μπορεί να εμφανιστεί σε φωτογραφίες τραβηγμένες με mirrorless μηχανές κυρίως. Οι μηχανές που χρησιμοποιούν on-sensor Phase Detection Autofocus (PDAF) έχουν ειδικά pixels στον αισθητήρα που είναι αφιερωμένα στην αυτόματη εστίαση. Το artifact αυτό εκδηλώνεται ως οριζόντιες ή κάθετες γραμμές (λωρίδες), συχνά αμυδρές, φωτεινές ή σκοτεινές, στην εικόνα. Δεν είναι πάντα ορατό και συνήθως εμφανίζεται μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
Η τεχνολογία AF στις mirrorless κάμερες έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό, επιτρέποντας στους φωτογράφους να επιλέγουν ανάμεσα σε διαφορετικές λύσεις με βάση τις ανάγκες τους. Το Phase Detection AF είναι η καλύτερη επιλογή όταν η ταχύτητα αυτόματης εστίασης και η ακρίβεια είναι προτεραιότητα, ειδικά για λήψεις δράσης. Από την άλλη, το Contrast Detection AF, που λόγώ ταχύτητας φθίνει πλέον σε δημοφιλία στους φωτογράφους, δεν εισάγει οπτικά τεχνουργήματα (όπως το PDAF striping). Αυτό γιατί η λειτουργία του δεν απαιτεί ειδικούς στον αισθητήρα που θα μπορούσαν σε κάποιες, έστω σπάνιες, περιπτώσεις να έχουν ως συνέπεια την εμφάνιση “banding”.