Παρατηρώντας σύγχρονες δουλειές ξένων φωτογράφων σε ιστοσελίδες, βιβλία και εκθέσεις βλέπουμε ότι πολλοί προτιμούν το ασπρόμαυρο ως προσωπικό στυλ στη φωτογραφία δρόμου. Υπάρχουν όμως και φωτογράφοι φανερά αντίθετοι σε αυτήν την τάση. Κάποιοι πιστεύουν ότι εκείνοι που προτιμούν το ασπρόμαυρο είναι απλά επηρεασμένοι από τους σπουδαίους κλασικούς φωτογράφους του προηγούμενου αιώνα. Προσπαθούν, δηλαδή, να αναβιώσουν το στυλ και το ύφος του παρελθόντος στη σύγχρονη εποχή.

Στο ερώτημα “ασπρόμαυρο ή έγχρωμο”, οποιαδήποτε απάντηση είναι λίγο ή πολύ υποκειμενική. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι μια διαφορετική ματιά του πραγματικού κόσμου. Χωρίς τη συχνά αποπροσανατολιστική πληροφορία του χρώματος, ο παρατηρητής μπορεί να διακρίνει πιο εύκολα τη σύνθεση και το περιεχόμενο. Μπορούμε να επικεντρωθούμε περισσότερο στο συναίσθημα των ανθρώπων που απεικονίζονται σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία.

Όμως, εξίσου καλές φωτογραφίες μπορούμε να έχουμε και σε έγχρωμο. Σπουδαίοι φωτογράφοι του προηγούμενου αιώνα που τους γνωρίσαμε κυρίως από ασπρόμαυρες φωτογραφίες τους, όπως για παράδειγμα ο Garry Winogrand και η Vivian Maier, μας άφησαν υπέροχο υλικό και από έγχρωμο φιλμ.

Δουλεύοντας με ψηφιακή μηχανή είναι προτιμότερο η μετατροπή των φωτογραφιών μας σε ασπρόμαυρες να γίνει σε κάποιο πρόγραμμα Η/Υ και όχι κατά τη λήψη. Μην επιλέξετε ασπρόμαυρο προφίλ και αρχείο JPEG στη μηχανή. Η ύπαρξη έγχρωμου αρχείου σας δίνει τη δυνατότητα να συγκρίνετε και να αποφασίσετε αργότερα ποιες φωτογραφίες φαίνονται καλύτερα σε ασπρόμαυρο και ποιες όχι.

Προσέξτε όμως τη μίξη ασπρόμαυρων και έγχρωμων εικόνων στις παρουσιάσεις σας. Υπάρχει μια άποψη ότι έγχρωμες και οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες ανακατεμένες στο ίδιο σώμα δουλειάς δύσκολα δένουν αρμονικά.

Βασικές συμβουλές για ασπρόμαυρη μετατροπή

Μια χρήσιμη πρακτική για τους λάτρεις του ασπρόμαυρου είναι να φωτογραφίζετε με mirrorless μηχανή επιλέγοντας ασπρόμαυρο προφίλ. Έτσι αυτό που θα βλέπετε μέσα από το σκόπευτρο θα έχει μόνο τόνους του γκρι. Φωτογραφίζοντας σε raw αντί jpeg αρχείο, δεν χάνετε την πληροφορία χρώματος. Γενικά καλύτερο είναι να φωτογραφίζουμε σε raw και να κάνουμε την καλύτερη δυνατή μετατροπή σε ασπρόμαυρο μέσα από το Photoshop ή κάποιο πρόγραμμα raw workflow π.χ. Lightroom, Capture One, DxO Photolab, DxO Filmpack κ.α.

Στο Photoshop ο απλούστερος τρόπος μετατροπής της έγχρωμης φωτογραφίας σε ασπρόμαυρη γίνεται επιλέγοντας στο μενού: Image > Adjustments > Desaturate. Αν θέλετε όμως έναν καλύτερο τρόπο, προτιμήστε την εντολή: Image > Adjustments > Black & White. Στο παράθυρο που εμφανίζεται έχετε τη δυνατότητα να επιλέξετε έναν τύπο φίλτρου, όπως εκείνα που χρησιμοποιούνται στην ασπρόμαυρη φωτογραφία με φιλμ: κίτρινο φίλτρο, πορτοκαλί, πράσινο, κόκκινο κ.α.

Σκοπός των φίλτρων είναι να τροποποιήσουμε το κοντράστ ανάλογα με το είδος και το θέμα της σκηνής που έχουμε. Το πιο συχνά χρησιμοποιημένο φίλτρο στην ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι το κίτρινο. Σε φωτογραφίες τοπίου το κίτρινο φίλτρο κάνει τον μπλε ουρανό λίγο πιο σκούρο και δίνει ένα καλό κοντράστ με τα σύννεφα. Ακόμη περισσότερο κοντράστ στον ουρανό μπορεί να δώσει το κόκκινο φίλτρο που ανάλογα τις συνθήκες μπορεί να σκουρύνει δραματικά τον ουρανό. Αν δεν έχετε ξαναχρησιμοποιήσει γενικά αυτήν την εντολή στο Photoshop, αξίζει να πειραματιστείτε.

Βασικές συμβουλές για έγχρωμη φωτογράφιση

Για να εκμεταλλευτείτε απόλυτα το πλεονέκτημα που σας δίνει το χρώμα, θα πρέπει να παρατηρείτε τον κόσμο αναζητώντας ιδιαίτερα έντονα και ζωηρά χρώματα. Αξίζει να σταθείτε και να αναζητήσετε θέματα, σε σημεία που υπάρχουν έντονες χρωματικές αντιθέσεις. Πολύ καλά αποτελέσματα για παράδειγμα δίνουν τα αντίθετα χρώματα του χρωματικού προτύπου RGB: κίτρινο με μπλε, κόκκινο με γαλάζιο, πράσινο με magenta. Όμως υπάρχουν και διάφοροι άλλοι καλοί χρωματικοί συνδυασμοί.

Πολύ όμορφο αποτέλεσμα δίνουν οι λήψεις κατά τη στιγμή που ο ήλιος δύει, λίγο πριν και λίγο μετά. Φωτογραφίστε μέχρι και τριάντα περίπου λεπτά της ώρας μετά από τη δύση του ήλιου. Χρησιμοποιείστε όμως τρίποδο, όταν χρειάζεται. Εκείνη είναι η στιγμή που τα θερμά φώτα της πόλης θα δώσουν μια όμορφη αντίθεση με το μπλε του ουρανού (κίτρινο-μπλε).

Μελετήστε επίσης τις φωτογραφίες άλλων φωτογράφων που φημίζονται για τη δουλειά τους σε έγχρωμο. Μπορείτε να διαβάσετε παλαιότερο post του photοlife.gr που παρουσιάζει έγχρωμο φωτογραφικό υλικό του σκηνοθέτη Wim Wenders.